Narendra Modi Oath Ceremony: પદ સંભાળતા પહેલા શા માટે લેવામાં આવે છે શપથ, જાણો તેને લગતા નિયમો

Narendra Modi Oath Ceremony: રવિવાર 9 જૂન 2024 ભારતીય રાજકારણ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દિવસ છે. કારણ કે રાજનીતિના ઈતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ પ્રકરણ ઉમેરાવા જઈ રહ્યું છે. નરેન્દ્ર મોદી સતત ત્રીજી વખત વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લેવા જઈ રહ્યા છે. આ પ્રથમ વખત બનશે જ્યારે બિન-કોંગ્રેસી વ્યક્તિ સતત ત્રીજી વખત વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લેશે. વાસ્તવમાં કોંગ્રેસમાં પણ પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ પછી કોઈએ સતત ત્રીજી વખત પીએમ પદના શપથ લીધા નથી. સાંજે 7.15 વાગ્યે નરેન્દ્ર મોદીની સાથે NDA ગઠબંધનના ઘણા સાંસદો પણ કેન્દ્રીય મંત્રી તરીકે શપથ લેશે. આ ઐતિહાસિક ક્ષણના સાક્ષી બનવા માટે દેશના અને વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાંથી મોટા નેતાઓ અને વિશેષ મહેમાનો દિલ્હી આવ્યા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે સત્તા સંભાળતા પહેલા દેશમાં શપથ લેવાની પરંપરા કેમ છે. શું શપથ લેવામાં આવે છે? શા માટે આ અંગે શું નિયમ છે? જો નહીં, તો અમે તમને આ લેખમાં સંપૂર્ણ માહિતી આપીશું.

શપથ લેવાનું શું મહત્વ છે?
સરકાર સાથે સંબંધિત કોઈપણ પદ માટે શપથ ગ્રહણ સમારોહ માત્ર એક ઔપચારિકતા નથી, પરંતુ તે એક ઊંડી બંધારણીય પ્રક્રિયા છે. આ સમારોહનું મહત્વ અનેક દ્રષ્ટિકોણથી જોઈ શકાય છે, જેમાં મુખ્ય છે...

1. બંધારણીય પ્રક્રિયા: ભારતના બંધારણ હેઠળ, વડા પ્રધાન, પ્રધાનો, રાષ્ટ્રપતિ, રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાનો અને પંચાયત સ્તરના પંચો અને સરપંચોએ પણ હોદ્દો ગ્રહણ કરતા પહેલા શપથ લેવાના હોય છે. હકીકતમાં, આ પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરે છે કે આ અધિકારીઓ બંધારણ પ્રત્યે વફાદારી અને સમર્પણ દર્શાવે છે.

2. લોકશાહીનું સમર્થન: શપથ ગ્રહણ સમારોહ લોકશાહીના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પુષ્ટિ કરે છે કે સત્તાનું હસ્તાંતરણ શાંતિપૂર્ણ અને કાયદેસર રીતે થઈ રહ્યું છે.

3. જાહેર ટ્રસ્ટ: શપથ ગ્રહણ સમારોહ પણ લોકોમાં વિશ્વાસની ભાવનાને મજબૂત કરવા માટે કામ કરે છે. આ દર્શાવે છે કે ચૂંટાયેલા નેતાઓ અને અધિકારીઓ પ્રામાણિકતા અને પ્રામાણિકતા સાથે જાહેર સેવા પ્રત્યેની તેમની ફરજો નિભાવશે.

શપથ લેવાની પ્રક્રિયા શું છે?
તમને જણાવી દઈએ કે ભારતમાં શપથ ગ્રહણ સમારોહની પ્રક્રિયા વિગતવાર અને કાનૂની છે. ભૂતપૂર્વ લોકસભા સચિવ એસ કે શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, સાંસદો, ધારાસભ્યો, વડા પ્રધાનો અને પ્રધાનોએ પદ સંભાળતા પહેલા ભારતના બંધારણમાં વિશ્વાસ રાખવા માટે શપથ લેવા પડશે.

ખાસ વાત એ છે કે જો આમાંથી કોઈ પ્રતિનિધિએ શપથ લીધા નથી તો તે ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિ સરકારી કામમાં ભાગ લઈ શકશે નહીં. તેમને ગૃહમાં બેઠકો ફાળવવામાં આવતી નથી કે તેમને ગૃહમાં બોલવાનો અધિકાર પણ નથી.

શપથનું શું મહત્વ છે
1. ઓફિસની ગરિમા જાળવવા માટે:
શપથ લેતી વખતે એ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે છે કે ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ તેમના કાર્યાલયની ગરિમા જાળવશે. જો કે, ઘણી વખત આ નિયમનો ભંગ થતો જોવા મળે છે.

2. પ્રામાણિકતા અને નિષ્પક્ષતા:
શપથમાં એ પણ સામેલ છે કે પ્રતિનિધિઓ તેમનું કામ પ્રમાણિકતાથી અને નિષ્પક્ષપણે કરશે.

3. સાર્વભૌમત્વ અને અખંડિતતાનું રક્ષણ:
ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ દ્વારા લેવામાં આવતા શપથમાં એ પણ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે છે કે તેઓ દેશની સાર્વભૌમત્વ અને અખંડિતતા જાળવી રાખશે. આ બાબતે પ્રતિજ્ઞા પણ લેવામાં આવી છે.

શપથનું સ્વરૂપ શું છે?
સરકારી સેવામાં જોડાતા વડાપ્રધાન, મંત્રીઓ, રાષ્ટ્રપતિ, પંચ-સરપંચ અને અધિકારીઓ પદની ગરિમા, પ્રામાણિકતા, નિષ્પક્ષતા અને દેશની સાર્વભૌમત્વ અને અખંડિતતા જાળવવા શપથ લે છે. શપથ લેવા માટે કોઈ ભાષાની આવશ્યકતા નથી. ચૂંટાયેલા સભ્યો તેમની અનુકૂળતા મુજબ હિન્દી, અંગ્રેજી અથવા કોઈપણ ભારતીય ભાષામાં આ શપથ લઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ભારતના 13મા રાષ્ટ્રપતિ શંકરદયાલ શર્માએ સંસ્કૃતમાં તેમના પદના શપથ લીધા હતા. કેટલાક મંત્રીઓ તેમની સ્થાનિક ભાષામાં અને કેટલાક અંગ્રેજીમાં શપથ લે છે.

શપથના કેટલા પ્રકાર છે?
મંત્રીના શપથ બે ભાગમાં લેવામાં આવે છે

1. પદના શપથ: આમાં મંત્રીઓ તેમના કાર્યાલયની ગરિમા જાળવવા, ઈમાનદારી અને નિષ્પક્ષતાથી કામ કરવા અને દેશની સાર્વભૌમત્વ અને અખંડિતતા જાળવવા માટે શપથ લે છે.

2. ગુપ્તતાના શપથ: કેન્દ્ર અને રાજ્યમાં મંત્રી પદ પર નિયુક્ત થયેલા સાંસદો અને ધારાસભ્યો પણ ગુપ્તતાના શપથ લે છે, જેમાં તેઓ તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ગોપનીય માહિતી શેર નહીં કરવાનું વચન આપે છે.

શપથ ગ્રહણના નિયમોના ભંગ બદલ સજાની જોગવાઈ
શપથ ગ્રહણ એ બંધારણ હેઠળ જરૂરી પ્રક્રિયા છે. જો કોઈ વ્યક્તિ શપથ લીધા પછી પણ પોતાના પદનો દુરુપયોગ કરે છે અથવા શપથના ઉલ્લંઘનમાં સંડોવાયેલો જોવા મળે છે તો તેની સામે કડક કાયદાકીય કાર્યવાહી થઈ શકે છે. આને બંધારણનું ઉલ્લંઘન માનવામાં આવે છે અને વિવિધ કાયદા હેઠળ સજાની જોગવાઈ છે.

ઈતિહાસમાં શપથ લેવાનું મહત્વ
ભારતના ઈતિહાસમાં શપથ ગ્રહણનું વિશેષ મહત્વ છે. આ લોકશાહી પ્રક્રિયાની પુષ્ટિ કરે છે અને દર્શાવે છે કે સત્તાનું હસ્તાંતરણ કાયદેસર અને શાંતિપૂર્ણ રીતે થઈ રહ્યું છે. આ સાથે, આઝાદી પછી, ભારતના પ્રથમ વડા પ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ શપથ લીધા હતા અને આ પછી જ્યારે પણ નવી સરકાર રચાય છે ત્યારે આ પ્રક્રિયાનું પુનરાવર્તન થાય છે. વાસ્તવમાં, શપથ ગ્રહણ સમારોહ માત્ર બંધારણીય જરૂરિયાત નથી, પરંતુ તે લોકશાહી, પ્રામાણિકતા અને નિષ્પક્ષતાની પુષ્ટિ કરતી પ્રતીકાત્મક ઘટના પણ છે.